Các công ty lớn được phép mua năng lượng sạch trực tiếp vì mục tiêu khí hậu

Việt Nam đã phê duyệt nghị định cho phép các nhà máy tiêu thụ nhiều điện được mua trực tiếp từ các nhà sản xuất năng lượng gió và mặt trời. Động thái này nhằm giúp các tập đoàn lớn như Samsung Electronics đạt được các mục tiêu về khí hậu và giảm áp lực lên lưới điện quốc gia vốn đang bị quá tải.

Chi Tiết Nghị Định

Nghị định mới, gọi tắt là DPPA (Direct Power Purchase Agreement), đã được Chính phủ phê duyệt vào đầu tháng này. Nghị định này dỡ bỏ quy định yêu cầu tất cả người tiêu dùng điện phải phụ thuộc vào Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) và các công ty con của họ, phân phối điện theo mức giá do Chính phủ ấn định.

Ý Nghĩa và Ảnh Hưởng

Lợi Ích Cho Các Nhà Đầu Tư Nước Ngoài:

• Các công ty nước ngoài, bao gồm Samsung, đã kêu gọi sự thay đổi này để giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch.
• Giles Cooper, đối tác của công ty luật quốc tế Allens tại Hà Nội, chuyên về chính sách năng lượng, nhận định: “DPPA sẽ thay đổi đáng kể hiện trạng này”. Ông nhấn mạnh, nếu không có sự thay đổi này, các công ty sẽ “khó, nếu không muốn nói là không thể” thực hiện được cam kết giảm dần sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch.

Thúc Đẩy Sử Dụng Năng Lượng Tái Tạo:

• Việc nới lỏng quyền kiểm soát việc bán điện của nhà nước đã được lên kế hoạch từ năm 2019, cho phép các công ty mua năng lượng trực tiếp từ các nhà sản xuất điện tái tạo đang gia tăng. Kyeongho Lee, người đứng đầu Bộ phận Nghiên cứu Năng lượng châu Á - Thái Bình Dương tại Wood Mackenzie, nhận xét: “Ở hầu hết các nước Đông Nam Á, thị trường điện có xu hướng tập trung. Nhưng DPPA cho phép các công ty mua năng lượng trực tiếp từ các nhà sản xuất điện đang gia tăng”.

Các Công Ty Quan Tâm

• Samsung: Công ty này đã làm việc với Chính phủ Việt Nam về cơ chế này và đặt mục tiêu chuyển đổi tất cả các cơ sở kinh doanh sang năng lượng tái tạo vào năm 2027. Samsung, nhà đầu tư nước ngoài lớn nhất của Việt Nam, đã hoan nghênh việc phê duyệt “nghị định mang tính bước ngoặt này”.
• Apple Inc.: Apple, công ty đã chuyển một số hoạt động sản xuất từ Trung Quốc sang Việt Nam sau đại dịch COVID-19, cũng hoan nghênh những cải cách này như một “bước quan trọng hướng tới một lưới điện sạch hơn”. Bessma Aljarbou, người đứng đầu Giải pháp carbon dành cho nhà cung cấp của Apple, cho biết kế hoạch này mang đến cho các nhà cung cấp một “cơ hội có ý nghĩa” để hỗ trợ mục tiêu đạt được trung hòa carbon của Việt Nam vào năm 2050, đồng thời đáp ứng mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2030.

Thách Thức và Cơ Hội

1. Nâng Cấp Lưới Điện:

Thành công của DPPA phụ thuộc vào việc Việt Nam có thể nâng cấp lưới điện của mình nhanh chóng. Chính phủ Việt Nam cho biết cần 15 tỷ USD để củng cố lưới điện. Việc thiếu sự nâng cấp lưới điện có thể là trở ngại đối với các nhà máy không thể xây dựng trang trại điện mặt trời hoặc gió gần đó, tức là các công ty chỉ có thể mua năng lượng sạch “ảo” từ EVN.

2. Cơ Chế Mua Năng Lượng:

• Chỉ thị mới có hai cơ chế để các nhà máy trực tiếp mua năng lượng tái tạo. Đầu tiên là mô hình dây dẫn trực tiếp, trong đó một số người tiêu dùng điện lớn có thể được kết nối với một nhà máy điện tái tạo gần đó thông qua đường dây truyền tải trực tiếp. Sau đó, họ có thể mua điện với mức giá đã thỏa thuận, đảm bảo nguồn điện hoàn toàn là năng lượng sạch mà không cần sự tham gia của EVN.

3. Tăng Trưởng Năng Lượng Tái Tạo

• Tăng Cường Sử Dụng Năng Lượng Mặt Trời và Gió: Việt Nam đã tăng cường sử dụng năng lượng tái tạo lên gấp 10 lần trong giai đoạn 2015-2023, hiện chiếm khoảng 13% tổng sản lượng điện.
• Tiềm Năng Mở Rộng: Chỉ thị mới có thể thúc đẩy việc xây dựng thêm các trang trại năng lượng mặt trời và gió, tạo ra nhiều cơ hội kinh doanh hơn cho các nhà sản xuất năng lượng tái tạo. Nhà phân tích chính sách điện cao cấp khu vực Đông Nam Á Dinita Setyawati tại Ember nhận định rằng chỉ thị mới có thể giúp đảo ngược xu hướng sử dụng nhiên liệu hóa thạch gây ô nhiễm. Bà nói: “Chúng ta có thể mong đợi sẽ có thêm nhiều công suất năng lượng tái tạo được lắp đặt nếu kế hoạch này thành công”.

Kết Luận

DPPA là một bước tiến quan trọng của Việt Nam trong việc thúc đẩy sử dụng năng lượng tái tạo và giảm phát thải carbon. Điều này không chỉ giúp các công ty đạt được mục tiêu khí hậu mà còn mở ra nhiều cơ hội kinh doanh mới trong lĩnh vực năng lượng tái tạo.