Ưu tiên các dự án kết nối liên vùng, hạ tầng năng lượng tái tạo

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh tại phiên họp lần thứ tư của Hội đồng Điều phối vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung, tổ chức sáng 19/5 tại TP. Huế.

Tham dự hội nghị có Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng, cùng lãnh đạo các bộ, ngành Trung ương và lãnh đạo của 14 tỉnh, thành phố trong vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung: Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận; cùng các chuyên gia và nhà khoa học.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cho biết, dựa trên Quy hoạch vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung đã được phê duyệt, các đại biểu cần tiếp tục làm rõ các cơ chế, chính sách cần thiết để thiết chế vùng hoạt động hiệu quả, các nội dung kết nối vùng, những nhiệm vụ đã hoàn thành sau 3 phiên họp, và đánh giá nguyên nhân cùng bài học kinh nghiệm từ những việc chưa hoàn thành.

“Việc triển khai Quy hoạch vùng rất quan trọng. Trong 3 năm còn lại của nhiệm kỳ, từng địa phương, tiểu vùng cần đề xuất những dự án ưu tiên kết nối vùng, tiểu vùng, liên vùng, trên cơ sở nguồn lực có thể huy động, đem lại hiệu quả cao nhất,” Phó Thủ tướng nói.

Nhiều điểm nghẽn phát triển dần được khơi thông

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, sau hơn 1 năm thực hiện Nghị quyết của Bộ Chính trị và Chương trình hành động của Chính phủ về phát triển kinh tế xã hội và bảo đảm quốc phòng an ninh vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải Trung Bộ, nhận thức của các cấp, các ngành, đặc biệt là các địa phương trong vùng ngày càng được nâng cao.

Nhiều điểm nghẽn đối với phát triển dần được khơi thông, tiềm năng và lợi thế của vùng và từng địa phương đang được phát huy; đạt được nhiều kết quả quan trọng, toàn diện trên hầu hết các lĩnh vực. Tư duy về liên kết vùng dần được đổi mới, hình thành cơ chế điều phối vùng.

Bộ trưởng Bộ KH&ĐT Nguyễn Chí Dũng cho biết tư duy về liên kết vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải miền Trung dần được đổi mới, đã hình thành cơ chế điều phối vùng - Ảnh: VGP/Minh Khôi

Các đề án và nhiệm vụ đang triển khai hoặc đã có kết quả cụ thể, đóng góp vào sự phát triển của vùng như: khởi công các công trình kết cấu hạ tầng quan trọng, có tính liên kết vùng; ban hành và triển khai nghiên cứu các cơ chế, chính sách đặc thù để tạo đột phá cho vùng và một số địa phương trọng điểm; hoàn thành công tác quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh.

Nguồn vốn ngân sách nhà nước đã tập trung đầu tư, nhất là vào xây dựng hạ tầng giao thông, đường cao tốc, cảng biển và sân bay cho hạ tầng vùng.

Hội đồng Vùng đã hoàn thành được 12/23 nhiệm vụ được giao. Các bộ, ngành và địa phương đang khẩn trương triển khai 11 nhiệm vụ còn lại, cần sự nghiên cứu và phối hợp với các cơ quan liên quan, có thời gian triển khai trong năm tiếp theo.

Tuy nhiên, tăng trưởng kinh tế của vùng còn thấp so với mục tiêu đặt ra. Kinh tế biển chưa có tính đột phá. Hiệu quả hoạt động của các khu kinh tế ven biển, khu công nghiệp và cụm công nghiệp chưa cao, chưa phát huy được lợi thế của các hạ tầng kinh tế như sân bay và cảng biển. Tăng trưởng du lịch chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế, thiếu sản phẩm du lịch đặc sắc.

Thể chế liên kết vùng chưa đủ tính pháp lý để đảm bảo hiệu lực thực thi. Nguồn vốn đầu tư phát triển còn hạn chế, huy động nguồn lực từ các địa phương trong vùng còn thấp. Hệ thống hạ tầng giao thông và thông tin kết nối chưa đồng bộ.

Nguồn nhân lực chưa được huy động và sử dụng hiệu quả, chất lượng nguồn nhân lực chưa cao. Thu nhập của người dân trong vùng còn thấp, còn nhiều khó khăn.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã chủ trì nghiên cứu và phối hợp với các bộ, cơ quan Trung ương và địa phương trong vùng đề xuất 4 nhóm cơ chế, chính sách trọng tâm: liên kết và phát triển vùng, đầu tư các chương trình và dự án liên kết phát triển vùng; phát triển các ngành kinh tế biển; khuyến khích phát triển doanh nghiệp và thu hút nguồn lực nhằm khai thác hiệu quả tiềm năng và thế mạnh của vùng; nguồn lực đầu tư kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội vùng (giao thông, y tế, giáo dục,…).

Giao thông tiếp tục đi trước, mở đường

Tại hội nghị, lãnh đạo các bộ, ngành và địa phương tập trung thảo luận về một số nội dung chính: xác định các dự án động lực phát triển cho vùng và liên kết với các vùng khác; đề xuất tổ chức và cơ chế hoạt động của các tiểu vùng; liên kết các hoạt động phát triển công nghiệp và thương mại; xây dựng Đề án phát triển các trung tâm logistics gắn với cảng biển, cảng hàng không và cửa khẩu dựa trên nền tảng công nghệ hiện đại và công nghệ số; cơ chế điều phối, liên kết các hoạt động du lịch liên quốc gia, liên vùng và liên tỉnh; rà soát và kiện toàn năng lực của các trung tâm tìm kiếm cứu nạn trong vùng và giao nhiệm vụ cụ thể cho các thành viên thực hiện; cơ cấu lại nông nghiệp của vùng theo hướng phát triển kinh tế nông nghiệp hiệu quả cao, sinh thái và bền vững; xây dựng cơ sở dữ liệu thông tin phục vụ Hội đồng.

Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Danh Huy cho biết, cùng với việc tiếp tục phân cấp mạnh mẽ cho các địa phương trong việc kêu gọi đầu tư các dự án hạ tầng giao thông trọng điểm, các địa phương cần giải quyết dứt điểm các vướng mắc và khó khăn nhằm đẩy nhanh tiến độ các tuyến giao thông kết nối liên vùng như cao tốc Bắc-Nam.

Bên cạnh đó, Bộ Giao thông Vận tải cũng đồng tình với định hướng nghiên cứu và đề xuất ưu tiên triển khai những tuyến giao thông huyết mạch, “đi trước, mở đường”, kết nối nội vùng theo trục ngang Đông - Tây và với vùng Tây Nguyên, các địa phương của Lào, Campuchia, Thái Lan… sớm hơn so với thời gian đặt ra trong quy hoạch.

TS. Trần Du Lịch nhấn mạnh rằng, các dự án giao thông được nêu trong quy hoạch vùng phải được coi là đột phá của đột phá. Hội đồng Vùng cần có quyết tâm cao cùng với sự hỗ trợ của Trung ương để tạo cơ chế chính sách thu hút, huy động nguồn lực nhằm phát triển hệ thống đường xương cá và đường ven biển.

TS. Trần Du Lịch nêu quan điểm, các dự án giao thông được nêu trong quy hoạch vùng phải được coi là đột phá của đột phá - Ảnh: VGP/Minh Khôi

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà gợi mở rằng, Hội đồng cần lấy ý kiến của các địa phương để lựa chọn những dự án kết nối tiểu vùng, nội vùng và liên vùng cần ưu tiên đầu tư.

Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An Nguyễn Đức Trung kiến nghị rà soát, mở rộng phạm vi áp dụng những cơ chế, chính sách đặc thù phát triển của một số địa phương trong vùng ra toàn vùng. Phó Thủ tướng chỉ đạo rằng các địa phương được thực hiện cơ chế, chính sách đặc thù cho phát triển cần khẩn trương tổng kết và đề xuất áp dụng cho cả vùng.

Lãnh đạo các tỉnh Nghệ An, Thừa Thiên Huế, Bình Định, Quảng Nam và TP. Đà Nẵng thống nhất đề xuất thành lập các quỹ vùng về phát triển hạ tầng, phòng chống thiên tai, xúc tiến du lịch… để tạo nguồn lực thực hiện các công trình và dự án của vùng, đồng thời thúc đẩy sự liên kết chặt chẽ hơn về kinh tế và trách nhiệm. Các địa phương cũng đề nghị cho phép phát hành trái phiếu địa phương gắn với các dự án cụ thể, mang tính cấp bách và trọng điểm.

Các dự án kết nối vùng tạo động lực phát triển chung

Kết luận phiên họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đánh giá cao sự phối hợp giữa Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT), các bộ, ngành và địa phương trong vùng, đồng thời yêu cầu Bộ KH&ĐT tiếp thu các ý kiến để hoàn thiện báo cáo về phát triển kinh tế xã hội và an ninh quốc phòng vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải Trung Bộ.

Phó Thủ tướng đề nghị xây dựng kế hoạch thực hiện Quy hoạch vùng với tiêu chí và lộ trình cụ thể, nhằm thực hiện hiệu quả các dự án liên kết, kết nối và phát triển vùng. Ông nhấn mạnh việc ưu tiên các dự án giao thông ven biển và kết nối duyên hải Trung Bộ với Tây Nguyên và các nước láng giềng như Lào, Campuchia và Thái Lan, cũng như phát triển hạ tầng năng lượng tái tạo.

Ngoài ra, Phó Thủ tướng đề nghị các bộ, ngành và địa phương nhanh chóng hoàn thành các nhiệm vụ còn lại của Hội đồng, như đề xuất các công trình kết nối, xây dựng cơ sở dữ liệu thông tin của vùng và cơ chế vận hành của các tiểu vùng.

Ông cũng nhấn mạnh chiến lược phát triển nguồn nhân lực cần có chính sách cụ thể về đất đai, tài chính và thu hút nhân tài, đặc biệt trong lĩnh vực giáo dục đại học. Đồng thời, ông đồng tình với ý kiến của Bộ trưởng Bộ VHTT&DL Nguyễn Văn Hùng về việc phát triển các sản phẩm du lịch mới từ các sự kiện văn hóa.

Phó Thủ tướng cũng gợi mở những vấn đề về vị trí pháp lý, vai trò và trách nhiệm của Hội đồng Vùng trong việc đề xuất, quyết định đầu tư và bố trí nguồn lực cho các dự án có tính kết nối và lan tỏa, cũng như mô hình tổ chức và cơ chế hoạt động của cơ quan tư vấn cho Hội đồng Vùng và tổ điều phối tiểu vùng.