Trung Quốc dẫn đầu về năng lượng tái tạo ở châu Á

Trong báo cáo mới công bố hôm thứ Ba (4/6), Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) đã khẳng định rằng Trung Quốc hiện đang dẫn đầu về công suất năng lượng tái tạo tại châu Á. Tuy nhiên, các quốc gia khác như Ấn Độ, Indonesia, Thái Lan, Malaysia, Việt Nam và Philippines cần phải đẩy mạnh nỗ lực tăng cường năng lực năng lượng tái tạo để đạt được các mục tiêu về khí hậu vào năm 2030.

Báo cáo cho biết Trung Quốc đã lắp đặt gần 350 gigawatt (GW) công suất năng lượng tái tạo mới trong năm 2023, chiếm hơn một nửa tổng công suất toàn cầu. Nếu duy trì được tốc độ này, Trung Quốc có thể sẽ đạt được mục tiêu năm 2030 trong năm nay. Mục tiêu chính thức của Trung Quốc là đạt công suất lắp đặt năng lượng gió và mặt trời là 1.200 GW vào năm 2030, nhưng tính đến tháng 4/2024, con số này đã đạt mức 1.130 GW.

IEA cho biết, Trung Quốc đã đặt mục tiêu khử cacbon vào năm 2030 với công suất ước tính hơn 3.000 GW của tất cả các loại năng lượng tái tạo, điều này có nghĩa là tăng gấp đôi công suất lắp đặt hiện tại. Nhờ đó, Trung Quốc sẽ tiếp tục dẫn đầu trong lĩnh vực triển khai năng lượng tái tạo.

Báo cáo cũng nhấn mạnh rằng cơ hội phát triển năng lượng tái tạo cũng tồn tại ở nhiều nước châu Á khác, đặc biệt khi các quốc gia trong khu vực đang bắt đầu hướng tới việc sử dụng năng lượng tái tạo. Bên cạnh Trung Quốc, khu vực châu Á - Thái Bình Dương dự kiến sẽ sản xuất gần 1.200 GW năng lượng tái tạo vào năm 2030, gấp đôi mức hiện tại, chiếm khoảng 15% tổng công suất năng lượng tái tạo theo kế hoạch trên toàn cầu.

Ấn Độ đứng đầu về kế hoạch bổ sung năng lượng tái tạo với mục tiêu đạt 500 GW công suất nhiên liệu phi hóa thạch vào năm 2030, bao gồm khoảng 15 GW hạt nhân và phần lớn là 293 GW năng lượng mặt trời và 100 GW năng lượng gió. Các nước thành viên của ASEAN cũng đặt mục tiêu đạt 225 GW năng lượng tái tạo mới vào năm 2030, trong đó Việt Nam dẫn đầu với 84 GW, Indonesia với 44 GW và Philippines với 30 GW.

Theo IEA, công nghệ quang điện và năng lượng gió với chi phí thấp có thể nhanh chóng mang lại nhiều lợi ích kinh tế, giúp giảm tổng chi phí cung cấp điện, giảm sự phụ thuộc vào nhập khẩu nhiên liệu và cắt giảm khí thải nhà kính. Tuy nhiên, bất chấp những lợi thế của năng lượng tái tạo, nhiều tiềm năng vẫn chưa được khai thác. Một phần nguyên nhân là do nhiều nước châu Á đã đầu tư quá nhiều công suất cho các nhà máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch và một số trong số đó mới được xây dựng gần đây, đồng nghĩa với việc họ sẽ phải vận hành trong nhiều năm để hoàn vốn đầu tư.

Để năng lượng tái tạo chiếm tỷ trọng lớn hơn trong sản xuất điện ở châu Á, các chính phủ cần phải có một số hình thức can thiệp và thay đổi chính sách để giảm bớt các nhà máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch khỏi cơ cấu năng lượng. Việc đưa ra khung chính sách đúng đắn là một trong những thách thức chính ở nhiều nước châu Á, khi các chính phủ có xu hướng ưu tiên cho vấn đề an ninh năng lượng, sử dụng cơ sở năng lượng sẵn có và ưu thế chi phí hơn là mục tiêu lượng khí thải carbon.

IEA dự kiến đầu tư năng lượng sạch toàn cầu sẽ đạt 2 nghìn tỷ USD vào năm 2024. Theo báo cáo của IEA, đầu tư kết hợp vào năng lượng tái tạo và lưới điện lần đầu tiên đã vượt qua số tiền chi cho nhiên liệu hóa thạch trong năm 2023. Khoảng 2 nghìn tỷ USD sẽ được dành cho các công nghệ sạch, bao gồm năng lượng tái tạo, xe điện, năng lượng hạt nhân, lưới điện, kho lưu trữ, nhiên liệu phát thải thấp, cải thiện hiệu suất và bơm nhiệt.

Giám đốc điều hành IEA Fatih Birol cho biết: “Đối với mỗi đô la sử dụng nhiên liệu hóa thạch ngày nay, gần hai đô la được đầu tư vào năng lượng sạch”. Sự gia tăng chi tiêu cho năng lượng sạch được củng cố nhờ nền kinh tế phát triển mạnh mẽ, việc tiếp tục giảm chi phí trong năng lượng tái tạo và những cân nhắc về an ninh năng lượng. Trung Quốc dự kiến sẽ chiếm tỷ trọng lớn nhất trong đầu tư vào năng lượng sạch vào năm 2024 với ước tính 675 tỷ USD, trong khi châu Âu dự kiến chiếm 370 tỷ USD và Hoa Kỳ là 315 tỷ USD.

Ở Úc, một báo cáo của Hội đồng Năng lượng Sạch đã công bố hôm thứ Sáu (7/6) cho biết đầu tư vào các dự án năng lượng tái tạo lớn đã phục hồi trong quý I năm 2024, từ mức thấp của năm ngoái. Tuy nhiên, con số này cần tăng lên nữa để đạt được mục tiêu năng lượng sạch quan trọng vào năm 2030. Tổng cộng 1,1 tỷ đô la Úc (733,5 triệu USD) đã được đầu tư vào các dự án năng lượng tái tạo quy mô lớn trong quý đầu tiên của năm 2024, tăng mức đầu tư trung bình hàng quý trong 12 tháng lên 73% lên 659 triệu đô la Úc.

5 dự án với tổng công suất 895MW đã nhận được cam kết tài chính trong quý I. Tuy nhiên, báo cáo cho biết Úc cần đầu tư vào công suất 6-7 gigawatt mỗi năm từ nay đến năm 2030 để đáp ứng mục tiêu năng lượng tái tạo của Chính phủ. Chính phủ Úc đang đặt mục tiêu 82% nguồn cung cấp điện đến từ năng lượng tái tạo vào năm 2030, nhưng hiện nay chỉ đạt khoảng 40%, ngay cả sau khi cam kết thực hiện các dự án năng lượng gió, năng lượng mặt trời và pin mới với hơn 40 tỷ đô la Úc.

Giám đốc Điều hành Hội đồng Năng lượng Sạch Kane Thornton cho biết kết quả nêu trên là một dấu hiệu đáng khích lệ cho thấy quá trình chuyển đổi năng lượng sạch của Úc đang đi theo hướng tích cực và trên con đường phục hồi. Các cam kết mà Chính phủ Úc đưa ra trong những tháng gần đây nhằm đảm bảo sự chắc chắn cho các nhà đầu tư vào năng lượng tái tạo, với kỳ vọng sẽ thúc đẩy sự hồi sinh của thế hệ năng lượng tái tạo quy mô lớn.

Những nỗ lực này đều nhằm đạt được các mục tiêu về khí hậu và phát triển bền vững, góp phần vào cuộc chiến chống biến đổi khí hậu toàn cầu. Các quốc gia ở châu Á cần phải nỗ lực hơn nữa để tăng cường công suất năng lượng tái tạo, từ đó giảm thiểu sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch và thúc đẩy sự phát triển của năng lượng sạch.