Trung Quốc cắt giảm công suất phát của các dự án điện mặt trời

Tốc độ tăng trưởng lắp đặt điện mặt trời của Trung Quốc đang chậm lại do tắc nghẽn lưới điện và việc các nhà khai thác lưới điện giảm giá mua cũng như hạn chế công suất phát vào lưới điện.

Năm ngoái, công suất điện mặt trời của Trung Quốc tăng 55%. Dữ liệu chính thức và phân tích của Reuters cho thấy công suất lắp đặt điện mặt trời tiếp tục tăng trong hai tháng đầu năm 2024. Tuy nhiên, trong tháng 3, công suất điện mặt trời mới giảm 32% so với cùng kỳ năm ngoái, xuống mức thấp nhất trong 16 tháng.

Nguyên nhân chính là các biện pháp hạn chế cung cấp điện mặt trời áp mái dư thừa vào lưới điện và điều chỉnh giá mua điện, ảnh hưởng đến tính kinh tế của các dự án điện mặt trời mới.

Năm ngoái, ít nhất 20 trong số 35 tỉnh và khu vực của Trung Quốc đã áp dụng cơ chế giảm giá mua điện mặt trời vào giữa ngày và tăng giá mua vào các giờ cao điểm buổi sáng và buổi tối. Những thay đổi này giảm doanh thu của các dự án điện mặt trời trong giờ phát điện cao điểm, nhưng khuyến khích các công ty lưu trữ năng lượng mua điện mặt trời lúc giá rẻ để bán lại vào giờ cao điểm.

Vấn đề chính cản trở việc mở rộng hệ thống điện mặt trời phân tán là lưới điện không đủ khả năng hấp thụ lượng điện dư thừa từ các hệ thống điện mặt trời áp mái. Do đó, các cơ quan quản lý ở Trung Quốc đã giảm hỗ trợ về giá mua điện.

Cosimo Ries, nhà phân tích của hãng nghiên cứu Trivium China, cho biết: “Trong vài năm tới, đây sẽ là vấn đề lớn mà tất cả các tỉnh của Trung Quốc phải đối mặt khi lưới điện bão hòa và cơ sở hạ tầng quá tải”.

Tình trạng này đặc biệt nghiêm trọng ở các tỉnh sử dụng nhiều năng lượng mặt trời phân tán, như Sơn Đông. Theo Đài truyền hình nhà nước Trung Quốc (CCTV), có tới 50-70% sản lượng điện mặt trời phân tán bị cắt giảm ở Sơn Đông để duy trì cân bằng với nhu cầu.

Trong cuộc khảo sát về khả năng hấp thụ năng lượng mặt trời phân tán của 6 tỉnh vào năm ngoái, Ủy ban Quản lý Điện nhà nước Trung Quốc (SERC) kết luận rằng 5 tỉnh sẽ hạn chế các dự án điện mặt trời mới trong năm 2024.

Cosimo Ries cho biết, công suất lắp đặt điện mặt trời mới đang suy giảm mạnh tại các tỉnh Hà Bắc, Hà Nam và Sơn Đông. Hội đồng Điện quốc gia Trung Quốc dự kiến công suất lắp đặt điện mặt trời mới sẽ giảm 20% trong năm nay, trong khi Hiệp hội ngành công nghiệp quang điện Trung Quốc dự báo mức giảm là 12%.

Holly Hu, nhà phân tích công nghệ năng lượng sạch của S&P Global Commodity Insight, cho rằng đầu tư lưới điện chậm chạp và môi trường kinh doanh không ổn định do cải cách thị trường điện là những thách thức lớn đối với các chủ đầu tư điện mặt trời.

Trước đây, các nhà khai thác lưới điện ở Trung Quốc cam kết mua gần như toàn bộ điện từ các dự án năng lượng tái tạo với mức giá gắn liền với chỉ số giá điện than, nhưng cam kết này đã bị hủy bỏ từ đầu tháng 4. Hiện tại, giá điện sạch giảm mạnh so với trước.

Trong báo cáo thường niên năm 2023, Shenhua Energy, một công ty điện và than thuộc sở hữu nhà nước, cho biết giá bán điện mặt trời của công ty giảm 34,2%, xuống còn 283 nhân dân tệ (39,9 USD) /MWh, trong khi giá điện than chỉ giảm 2,4%, xuống còn 406 nhân dân tệ /MWh.

Wang Xiuqiang, nhà nghiên cứu của hãng tư vấn Beijing Linghang, cho rằng giá điện mặt trời giảm là do các cơ quan quản lý giảm chính sách hỗ trợ để định giá điện mặt trời sát với giá thị trường hơn.

David Fishman, chuyên gia tư vấn năng lượng của Lantau Group, cảnh báo rằng việc các công ty lưới điện hủy bỏ giới hạn giảm công suất phát điện ở mức 5% đối với các dự án năng lượng tái tạo có thể gây rủi ro cho các chủ đầu tư.

Chẳng hạn, Huaneng Power International, một công ty sản xuất điện thuộc sở hữu nhà nước, ghi nhận trong quý 1 mức giảm công suất phát năng lượng tái tạo của công ty là 7,7%, cao hơn gấp đôi so với một năm trước.