Mở lối thoát cho các dự án điện tái tạo bị "đình trệ"

Các dự án điện mặt trời (ĐMT) và điện gió không vi phạm hoặc đã khắc phục xong các vi phạm, nếu tuân thủ quy định pháp luật, tiêu chuẩn an toàn hệ thống và có hiệu quả kinh tế - xã hội sẽ có cơ hội được tháo gỡ và đưa vào Kế hoạch thực hiện Quy hoạch điện VIII. Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã đưa ra chỉ đạo này, và nếu các dự án được rà soát và giải quyết theo chỉ đạo, đây sẽ là tin vui cho các nhà đầu tư trong lĩnh vực năng lượng tái tạo.

Dự án “đình trệ” gây lãng phí nguồn lực đầu tư

Tại cuộc họp bổ sung và cập nhật Kế hoạch thực hiện Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 (Quy hoạch điện VIII), Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hoàng Long cho biết, để đảm bảo phát triển các dự án ĐMT tập trung và thực hiện cơ chế mua bán điện trực tiếp, Bộ Công Thương đã rà soát và kiến nghị Thủ tướng giao Thanh tra Chính phủ chủ trì, phối hợp với các đơn vị khẩn trương tháo gỡ khó khăn cho 154 dự án ĐMT tập trung đang bị thanh tra, điều tra và đã có kết luận thanh tra, nhằm giúp các địa phương và chủ đầu tư sớm triển khai dự án phù hợp với cơ cấu nguồn điện trong Quy hoạch điện VIII.

Đại diện cơ quan thanh tra cho biết, các dự án ĐMT đã có kết luận thanh tra không còn thuộc diện thanh tra, điều tra nữa. Bộ Công Thương sẽ rà soát và xác định rõ các dự án đã khắc phục và xử lý xong theo kết luận thanh tra, đáp ứng đủ tiêu chí để đưa vào Kế hoạch.

Chia sẻ với Báo Đấu thầu, một nhà đầu tư điện tái tạo ở Bến Tre bày tỏ, đây là tin vui cho các nhà đầu tư có dự án bị “đình trệ” sau kết luận thanh tra, bởi điều này mở ra hy vọng khơi dậy hiệu quả của nguồn lực đã đầu tư. “Đây là một lối mở cho các chủ đầu tư, phù hợp với chủ trương khuyến khích phát triển năng lượng tái tạo và tránh lãng phí nguồn lực đầu tư”, nhà đầu tư nhận định.

Theo nhà đầu tư này, nhiều dự án đã hoàn thành hoặc đã phát điện lên lưới nhưng bị “đình trệ” sau kết luận thanh tra gây lãng phí lớn. Chi phí đầu tư các dự án điện tái tạo thường rất lớn, có dự án lên đến hàng nghìn tỷ đồng, và các nhà đầu tư thường phải vay vốn từ ngân hàng. Nếu không có giải pháp tháo gỡ, sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến dòng tiền của nhà đầu tư và gây rủi ro nợ xấu cho các ngân hàng.

Quyết liệt tháo gỡ vướng mắc cho nhà đầu tư

Ủng hộ chỉ đạo của Chính phủ về việc tháo gỡ khó khăn cho các dự án ĐMT, một số nhà đầu tư ở Bình Thuận, Đắk Nông, Bến Tre… cho biết, họ quan tâm nhất đến cách thức các bộ ngành và địa phương thực hiện chỉ đạo này. Thời gian qua, nhiều cán bộ sợ trách nhiệm, không rõ phương án xử lý nên nhiều việc bị “giậm chân tại chỗ”, khiến doanh nghiệp nản lòng. “Cấp trên cần chỉ đạo mạnh mẽ, triệt để, nếu không cấp dưới không dám làm vì sợ cảnh ‘sáng đúng, chiều sai’”, nhà đầu tư nhấn mạnh.

Một nhà đầu tư ĐMT ở Bình Thuận cho hay, trước khi dự án triển khai đã được Bộ Công Thương hoặc địa phương chấp thuận đầu tư, cho phép xây dựng, nhưng sau đó Thanh tra Chính phủ kết luận doanh nghiệp vi phạm do đầu tư trên đất khoáng sản. Doanh nghiệp không biết quy hoạch này và với kết luận như vậy, họ không thể làm gì được, lãnh đạo doanh nghiệp thậm chí còn bị cấm xuất cảnh.

Nhà đầu tư đề nghị, với định hướng mới của Chính phủ, các cơ quan chức năng cần quyết liệt tháo gỡ vướng mắc cho nhà đầu tư, bởi nhiều dự án gặp khó khăn liên quan đến quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, chủ trương đầu tư hay điều kiện khởi công, công tác nghiệm thu, vận hành thương mại…

TS. Nguyễn Huy Hoạch, Hiệp hội Năng lượng Việt Nam, cho rằng các dự án có sai phạm đã được cơ quan thanh tra nêu rõ, nhưng cấp trên đã có “lối mở” để tránh lãng phí nguồn lực đầu tư. Do đó, cần triển khai quyết liệt công tác rà soát và tháo gỡ khó khăn cho các dự án này để những nguồn lực đã đầu tư có cơ hội phát huy hiệu quả.

Tuy nhiên, chuyên gia cũng lưu ý, để cập nhật và bổ sung dự án vào Kế hoạch thực hiện Quy hoạch điện VIII, cần rà soát kỹ lưỡng để lựa chọn những dự án thực sự hiệu quả, góp phần bổ sung nguồn điện và đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia. Nếu tất cả các dự án này được huy động đồng thời, sẽ gây quá tải lưới điện. Do đó, cơ quan quản lý cần tính toán cẩn trọng để vừa mở lối cho các dự án đang bị “đình trệ”, vừa đảm bảo an toàn hệ thống điện.