Khi nào Việt Nam sẽ chấm dứt việc bù chéo giá điện?

Tại dự thảo Quyết định của Thủ tướng về cơ cấu giá bán lẻ điện, Bộ Công Thương đề xuất rút ngắn số bậc tính tiền điện sinh hoạt từ 6 xuống 5. Điều này bao gồm việc giảm bậc thấp nhất tính cho hộ gia đình dùng dưới 100 kWh xuống từ 50 kWh hiện nay, và bậc cao nhất là từ 701 kWh trở lên. Mục tiêu vẫn là tiếp tục thực hiện việc bù chéo giá điện giữa người dùng nhiều điện và ít điện.

Giá điện sẽ được tính lũy tiến, với các bậc thang 1-5 được định giá bằng một phần trăm từ 90-180% giá bán lẻ điện bình quân, hiện đang là 2.006,79 đồng/kWh (được điều chỉnh từ ngày 9/11/2023). Ví dụ, giá bậc thấp nhất là khoảng 1.806 đồng/kWh và cao nhất là 3.612 đồng/kWh (chưa kể thuế VAT). Mức giá cho 100 kWh đầu tiên vẫn được giữ nguyên để hỗ trợ hộ nghèo và hộ gia đình chính sách. Chênh lệch giảm doanh thu từ các hộ này sẽ được bù từ các hộ dùng từ 401 đến 700 kWh và trên 700 kWh.

Tính lũy tiến của giá điện được thiết kế để khuyến khích tiết kiệm điện và giảm thiểu mức tăng giá trong những tháng đổi mùa. Tuy nhiên, cách tính này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến các hộ tiêu dùng nhiều điện, đặc biệt là từ 401 kWh trở lên. Điều này khiến những người có thu nhập cao phải trả mức giá cao hơn, mặc dù họ đã đóng thuế thu nhập cá nhân.

Có thắc mắc liệu cách tính giá lũy tiến và việc bù chéo giá điện có hợp lý không, cũng như hiệu quả của chúng trong việc khuyến khích tiết kiệm điện. Một số chỉ tiêu như cường độ sử dụng điện cho thấy hiệu quả sử dụng điện của Việt Nam vẫn còn thấp. Cần có các biện pháp tăng cường nhận thức về sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả, đồng thời khuyến khích đầu tư vào công nghệ và thiết bị tiết kiệm năng lượng.

Ngoài ra, việc sửa đổi Luật Điện lực cũng được đề cập, với kiến nghị tách bạch giá điện và đảm bảo rằng mọi người dân đều có thể sử dụng điện với giá hợp lý nhất. Đối với ngành điện, cần thúc đẩy sự cạnh tranh trong sản xuất và phân phối điện, đồng thời thực hiện các chương trình quản lý nhu cầu điện và tiết kiệm năng lượng.