IEA cảnh báo về nguy cơ thiếu hụt khoáng sản quan trọng cho năng lượng sạch

Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) đã cảnh báo rằng giá của các loại khoáng sản cần thiết cho quá trình chuyển đổi sang năng lượng sạch đang giảm mạnh.

Theo IEA, sự giảm giá này đang chỉ ra nguy cơ nghiêm trọng về thiếu hụt nguồn cung do đầu tư không đủ để đáp ứng nhu cầu. Cụ thể, giá của các loại khoáng sản quan trọng cho các phương tiện điện, tua-bin gió và tấm pin mặt trời đã giảm trở lại mức trước đại dịch, khi nguồn cung đang kịp thời và vượt qua nhu cầu.

Mặc dù việc giảm giá có thể là một tin vui đối với người tiêu dùng, nhưng IEA cũng bày tỏ lo ngại rằng điều này có thể làm gián đoạn các khoản đầu tư cần thiết để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng, đặc biệt là khi nhiều quốc gia đang di chuyển hướng tới ngừng sản xuất các phương tiện có động cơ đốt trong trong thập kỷ tới. IEA ước tính rằng các dự án hiện tại chỉ có thể đáp ứng khoảng 70% nhu cầu về đồng và 50% nhu cầu về lithium vào năm 2035, trong bối cảnh các quốc gia trên toàn thế giới đều đặt mục tiêu khí hậu quốc gia của họ.

Giám đốc điều hành của IEA, ông Fatih Birol, nhấn mạnh:

“Việc tiếp cận an toàn và ổn định các loại khoáng sản quan trọng là cần thiết để chuyển đổi sang năng lượng sạch một cách mạch lạc và chi phí hiệu quả. Thế giới đang càng ngày càng cần sự phát triển của các công nghệ như tấm pin mặt trời, xe điện và pin, nhưng chúng ta không thể đáp ứng nhu cầu này nếu không có nguồn cung khoáng sản quan trọng đáng tin cậy và ngày càng tăng.”

IEA dự đoán rằng quy mô thị trường cho các loại khoáng sản dành cho năng lượng sạch sẽ tăng gấp đôi lên 770 tỷ USD vào năm 2040, khi các quốc gia đặt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào giữa thế kỷ này. Tuy nhiên, IEA cũng nhận thấy tiến bộ trong việc đa dạng hóa nguồn cung vẫn còn hạn chế, điều này đặc biệt đáng lo ngại dựa trên kinh nghiệm gần đây về chuỗi cung ứng bị gián đoạn do đại dịch và căng thẳng địa chính trị.

Báo cáo của IEA phân tích các rủi ro về nguồn cung và địa chính trị, cũng như các rào cản trong việc ứng phó với sự gián đoạn nguồn cung và các rủi ro về môi trường, xã hội và quản trị (ESG). Mặc dù đã đạt được tiến bộ trong việc thu hút sự tham gia của các nước và sử dụng năng lượng tái tạo, nhưng vẫn còn nhiều vấn đề về giảm chất thải, khí thải và tiêu thụ nước.

Tuy nhiên, các đại diện của các quốc gia cũng cảnh báo rằng việc khai thác các loại khoáng sản quan trọng đã gây ra “chi phí nghiêm trọng” cho người dân địa phương và vùng đất truyền thống của họ. Galina Angarova, một người Buryat từ Siberia, lưu ý: “Nếu chúng ta tiếp tục theo đuổi con đường hiện tại, chúng ta đang đứng trước nguy cơ gây ra sự tàn phá thiên nhiên, đa dạng sinh học và nhân quyền,” dẫn đến việc toàn bộ nền kinh tế chuyển dịch sang sử dụng nhiên liệu hóa thạch.

Adam Anthony, một thành viên của nhóm minh bạch tài chính Publish What You Pay, lưu ý rằng các công ty đang tập trung vào việc khai thác các loại khoáng sản quan trọng, nhưng thực tế cho thấy rất ít giá trị được tạo ra từ việc này. Ông nói rằng, ví dụ, Tanzania đang khai thác mangan và than chì, nhưng không sản xuất ra các sản phẩm công nghệ xanh có giá trị cao hơn hơn như các xe điện hoặc pin.

“Khi nói về các loại khoáng sản quan trọng, điều quan trọng là phải đặt câu hỏi - chúng quan trọng đối với ai?” Anthony nói.

“Hiện nay, chúng ta chưa nhận thấy được bất kỳ giá trị nào từ việc khai thác này.”

Các lò nguyên liệu không thể thiếu này không chỉ cung cấp năng lượng cho các công nghệ xanh, mà còn làm nền tảng cho việc phát triển và mở rộng của chúng. Tuy nhiên, việc đảm bảo nguồn cung cấp ổn định và bền vững đang trở thành một thách thức đối với cộng đồng quốc tế, đặc biệt là khi các biến động thị trường và các vấn đề môi trường, xã hội và quản trị ngày càng trở nên phức tạp.

Trong bối cảnh này, việc tìm kiếm các giải pháp đa dạng hóa nguồn cung cấp và tăng cường hiệu quả sử dụng nguồn tài nguyên trở nên cấp bách hơn bao giờ hết. Chỉ có thông qua sự hợp tác và nỗ lực chung từ các quốc gia và tổ chức quốc tế, chúng ta mới có thể đảm bảo rằng các nguồn lực quan trọng này được sử dụng một cách bền vững và có lợi cho toàn cầu.

Theo: AFP