Hiệu quả sử dụng năng lượng: Bước đệm hướng tới Net Zero năm 2050

Bên cạnh các lĩnh vực kinh tế và nông nghiệp, năng lượng cũng là một trong những ngành then chốt giúp Việt Nam đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Chuyển đổi năng lượng hướng tới Net Zero

Theo cam kết tại Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu, Việt Nam đã cam kết đạt mức phát thải khí nhà kính ròng bằng “0” (Net Zero) vào năm 2050 tại Hội nghị COP26. Tại COP28 năm 2023, Việt Nam tái khẳng định quyết tâm và nỗ lực cùng thế giới chống biến đổi khí hậu, cho thấy sự đồng lòng của toàn hệ thống chính trị, các Bộ, ngành và người dân trong thực hiện cam kết này.

Trong cơ cấu phát thải khí nhà kính năm 2016, năng lượng chiếm tỷ trọng lớn nhất với khoảng 65%, tiếp theo là các quá trình công nghiệp (14,6%), nông nghiệp, lâm nghiệp và sử dụng đất (13,9%), và chất thải (6%).

Trong giai đoạn 2024-2028, Việt Nam sẽ triển khai các dự án cụ thể để hiện thực hóa Tuyên bố chính trị về Quan hệ đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng (JETP) nhằm đạt mục tiêu Net Zero vào năm 2050. Tại lễ công bố Kế hoạch huy động nguồn lực triển khai JETP, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh rằng chuyển đổi năng lượng công bằng là yếu tố quyết định trong chiến lược phát triển năng lượng quốc gia, với mục tiêu đạt phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.

Theo Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương (Bộ Công Thương), phát triển và mở rộng sử dụng năng lượng tái tạo như điện mặt trời, gió, thủy điện và năng lượng sinh học là các bước quan trọng để giảm thiểu sự phụ thuộc vào năng lượng hóa thạch ở Việt Nam. McKinsey & Company cũng khuyến nghị rằng, các hành động giảm lượng khí thải trong lĩnh vực năng lượng có thể đưa Việt Nam đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Chuyển đổi năng lượng và sử dụng hiệu quả năng lượng đóng góp 55% cho mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính, theo quỹ Ellen MacArthur. Kế hoạch huy động thực hiện JETP bao gồm: chuyển đổi điện than sang năng lượng sạch, phát triển hệ sinh thái công nghiệp và dịch vụ về năng lượng tái tạo, sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, nâng cấp hệ thống truyền tải và phân phối điện, phát triển hệ thống lưu trữ năng lượng, và chuyển đổi năng lượng Xanh trong ngành giao thông vận tải.

Lộ trình chuyển đổi năng lượng hướng tới Net Zero

Nghị định số 102/2003/NĐ-CP về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả và các quyết định liên quan đã khẳng định cam kết của Chính phủ về tầm quan trọng của tiết kiệm năng lượng. Bộ Công Thương đang tiến hành rà soát và sửa đổi Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả nhằm tăng cường hiệu lực và hiệu quả thực thi.

Các biện pháp cụ thể

1. Phát triển năng lượng tái tạo: Đầu tư vào điện mặt trời, gió, thủy điện và năng lượng sinh học để giảm sự phụ thuộc vào năng lượng hóa thạch. Việt Nam có tiềm năng lớn để phát triển điện gió và mặt trời, với dự báo Quy hoạch Điện VIII tập trung vào điện gió để thúc đẩy quá trình chuyển đổi năng lượng tái tạo.

2. Cải thiện hiệu quả năng lượng: Áp dụng công nghệ tiết kiệm năng lượng và quy trình sản xuất hiệu quả để giảm lượng tiêu thụ năng lượng. Theo Chương trình quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, mục tiêu là đến năm 2030, cả nước sẽ tiết kiệm được khoảng 10 nghìn tỷ đồng và giảm 34 triệu tấn khí thải carbon.

3. Sử dụng hệ thống quản lý năng lượng thông minh: Áp dụng IoT trong tiết kiệm năng lượng và chuyển đổi sang phương tiện giao thông sạch.

Việc xây dựng chính sách hỗ trợ và khuyến khích đầu tư vào các dự án và công nghệ cũng là yếu tố quan trọng để tăng cường hiệu quả sử dụng năng lượng.