Dòng vốn ngoại đổ vào ngành pin năng lượng mặt trời và những tác động trái chiều

Việt Nam tiếp tục nổi lên như một điểm đến hấp dẫn cho đầu tư sản xuất tấm pin năng lượng mặt trời, tế bào quang điện và thanh silic, đặc biệt là từ Trung Quốc.

Trong bối cảnh này, giá các sản phẩm pin năng lượng mặt trời dự kiến sẽ tiếp tục giảm sâu do dư cung toàn cầu, gây lo ngại về khả năng bảo hộ sản xuất nội địa tại các nước nhập khẩu, ảnh hưởng đến Việt Nam.

Hiện tại, Việt Nam được đánh giá là một trong những quốc gia sản xuất tấm pin năng lượng mặt trời lớn trên thế giới, với nhiều dự án do các nhà đầu tư nước ngoài, chủ yếu từ Trung Quốc, thực hiện. Các kế hoạch mở rộng sản xuất tại Việt Nam vẫn tiếp diễn, như dự án của Hainan Drinda tại Nghệ An và Trina Solar tại Thái Nguyên.

Một nhà máy ở Việt Nam lắp pin năng lượng mặt trời của Trina Solar

Phát triển năng lượng tái tạo là mục tiêu chiến lược của Việt Nam, hướng tới tăng công suất lắp đặt điện mặt trời lên 34% vào năm 2050. Điều này lý giải cho sự gia tăng đầu tư FDI vào ngành này, với Quảng Ninh cũng thu hút dự án lớn từ Jinko Solar.

Tuy nhiên, sự gia tăng đầu tư và sản xuất này đi kèm với nhiều thách thức. Thị trường cạnh tranh khốc liệt, trong khi doanh nghiệp nội địa vẫn còn ít. Các sản phẩm pin năng lượng mặt trời từ Trung Quốc, sản xuất tại Việt Nam, chủ yếu hướng tới xuất khẩu, làm gia tăng nguy cơ đối mặt với các biện pháp bảo hộ thương mại từ các nước nhập khẩu.

Việc thừa mứa nguồn cung pin năng lượng mặt trời toàn cầu, chủ yếu từ Trung Quốc, dẫn đến giá sản phẩm giảm mạnh. Điều này gây khó khăn cho các nhà sản xuất tại EU và Mỹ, khiến họ tìm cách bảo hộ ngành sản xuất trong nước bằng cách điều tra chống bán phá giá và chống trợ cấp đối với hàng nhập khẩu từ Đông Nam Á, bao gồm Việt Nam.

Việc Việt Nam nhận nhiều đầu tư từ Trung Quốc có thể dẫn đến các biện pháp phòng vệ thương mại từ các quốc gia khác, đòi hỏi các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam phải đối mặt với các cuộc điều tra và áp dụng biện pháp chống lẩn tránh thuế. Để đối phó, Việt Nam cần tiếp nhận vốn FDI một cách chọn lọc, tránh để doanh nghiệp ngoại lợi dụng các ưu đãi thuế từ các FTA mà Việt Nam ký kết. Doanh nghiệp Việt Nam cũng cần tránh tiếp tay cho các hành vi gian lận xuất xứ, chuyển tải bất hợp pháp, nhằm tránh các chế tài trừng phạt nghiêm ngặt từ các thị trường xuất khẩu.

Ảnh: Kinh tế Sài Gòn