Điện mặt trời mái nhà được mua bán trực tiếp, không qua EVN

Nghị định mới ban hành của Chính phủ cho phép các dự án điện mặt trời mái nhà, cũng như điện rác và sinh khối, có thể mua bán điện trực tiếp mà không cần qua EVN.

Theo Nghị định ngày 3/7 về cơ chế mua bán trực tiếp giữa bên phát năng lượng tái tạo và khách hàng sử dụng điện lớn (cơ chế DPPA), việc mua bán trực tiếp có thể thực hiện qua hai phương án: qua đường dây riêng và qua lưới quốc gia (EVN).

Đối với phương án qua đường dây riêng, các bên phát năng lượng tái tạo bao gồm điện mặt trời, gió, thủy điện nhỏ, sinh khối, địa nhiệt, sóng biển, thủy triều, hải lưu và điện mặt trời mái nhà có thể tham gia mà không giới hạn về công suất, miễn là có giấy phép hoạt động điện lực hoặc được miễn trừ giấy phép theo quy định.

Điện rác hiện chưa được bao gồm trong cơ chế này do thiếu quy định rõ ràng về việc có phải là năng lượng tái tạo hay không, theo Bộ Công Thương. Loại năng lượng này có thể được bổ sung nếu có sự chấp nhận từ cấp có thẩm quyền.

Đối với mua bán qua đường dây riêng, các bên phát năng lượng tái tạo và khách hàng lớn sẽ ký hợp đồng mua bán với mức giá thỏa thuận. Điện dư thừa có thể bán lại cho EVN theo hợp đồng về công suất, sản lượng và giá.

Khách hàng mua điện ngoài mua trực tiếp từ bên phát năng lượng tái tạo cũng có thể mua từ Tổng công ty Điện lực hoặc các đơn vị bán lẻ điện không phải Tổng công ty Điện lực.

Hiện tại, cả nước có hơn 103.000 dự án điện mặt trời mái nhà với tổng công suất hơn 9.500 MW. Theo Quy hoạch điện VIII, quy mô loại nguồn này đến năm 2030 sẽ thêm 2.600 MW hoặc đạt 50% tại các tòa nhà công sở và nhà dân.

Việc cho phép điện mặt trời mái nhà tham gia mua bán điện trực tiếp sẽ giải quyết các khó khăn cho loại hình này, bên cạnh chính sách khuyến khích phát triển tự sản, tự tiêu đang được Bộ Công Thương soạn thảo.

Cũng theo Nghị định, các dự án điện gió và điện mặt trời muốn tham gia mua bán điện trực tiếp qua lưới quốc gia phải có công suất trên 10 MW.

Đối với mua bán điện trực tiếp qua lưới điện quốc gia, Nghị định quy định rõ việc bán điện qua thị trường điện giao ngay và qua Tổng công ty Điện lực. Giá thị trường điện giao ngay là giá điện toàn phần được hình thành theo từng chu kỳ giao dịch và xác định bằng tổng giá điện năng và công suất thị trường trên thị trường bán buôn.

Trong cả hai trường hợp, bên mua là tổ chức, cá nhân sử dụng điện sản xuất từ cấp điện áp 22 kV trở lên, với lượng tiêu thụ bình quân hàng tháng từ 200.000 kWh. Mức này thấp hơn so với mức 500.000 kWh trong các bản dự thảo trước đó.

Theo khảo sát từ các tổng công ty điện lực, khoảng 30% khách hàng lớn sử dụng từ 500.000 kWh trở lên, trong khi từ 200.000 kWh trở lên là hơn 7.700 khách hàng, chiếm 36,5% tổng điện năng.

Đơn vị bán lẻ điện tại khu công nghiệp, kinh tế, chế xuất phải có giấy phép hoạt động điện lực trong lĩnh vực bán lẻ điện, với sản lượng mua từ 200.000 kWh một tháng trở lên và đấu nối cấp điện áp từ 22 kV.

Cơ chế DPPA được nhiều doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài đề nghị Việt Nam thí điểm sớm, cho rằng nó sẽ tác động tích cực vào cạnh tranh ngành năng lượng.

Dự thảo thí điểm DPPA từng được Bộ Công Thương đưa ra lấy ý kiến gần ba năm trước, với công suất thí điểm ban đầu 1.000 MW. Thời điểm đó, nhiều tập đoàn lớn như Samsung đề xuất tham gia.

Khảo sát cuối năm ngoái của Bộ Công Thương cho thấy, khoảng 20 doanh nghiệp lớn mong muốn mua điện trực tiếp, với tổng nhu cầu gần 1.000 MW. Có 24 dự án năng lượng tái tạo với công suất 1.773 MW muốn bán điện qua cơ chế DPPA, và 17 dự án có công suất 2.836 MW đang cân nhắc tham gia.