Để không bỏ lỡ các mục tiêu của “Thoả thuận xanh”

Theo Euronews ngày 23/5, một nghiên cứu mới nhất của Liên đoàn ngành điện châu Âu (Eurelectric) cho biết, các quốc gia thuộc Liên minh châu Âu (EU) cần tăng gấp đôi khoản đầu tư vào lưới điện đến năm 2050 để không bỏ lỡ các mục tiêu khí thải của “Thoả thuận Xanh”.

Chuyên gia nhận định rằng trong bối cảnh thế giới không ngừng biến động, châu Âu cần tận dụng tốt lợi thế hiện tại với nguồn dự trữ khí đốt cao để đạt mục tiêu đề ra và phòng tránh khủng hoảng năng lượng trong tương lai.

Theo nghiên cứu “Grids for Speed” của Eurelectric – liên đoàn đại diện cho hơn 3.500 công ty điện lực châu Âu, việc tăng đầu tư vào lưới điện sẽ giúp châu Âu giảm nhập khẩu nhiên liệu hóa thạch, tạo ra hàng triệu việc làm, tiết kiệm năng lượng và đẩy nhanh quá trình giảm phát thải carbon.

Cụ thể, đầu tư vào lưới điện phân phối cần tăng từ trung bình 33 tỷ euro (35,78 tỷ USD) lên khoảng 67 tỷ euro (72,65 tỷ USD) mỗi năm từ năm 2025 đến 2050. Khoản đầu tư này tương đương 20% chi tiêu nhập khẩu nhiên liệu hóa thạch của EU năm 2023 hay khoảng 0,4% GDP của EU.

Eurelectric phân tích rằng lưới điện phân phối của châu Âu cần hiện đại hóa khẩn cấp để hỗ trợ điện khí hóa giao thông, sưởi ấm và công nghiệp, tích hợp các nguồn năng lượng tái tạo, và chống chọi với các mối đe dọa mạng và thời tiết cực đoan.

Chủ tịch Eurelectric kiêm Giám đốc điều hành tập đoàn E.ON của Đức, ông Leonhard Birnbaum, cho biết:

“EU cần một lượng lớn năng lực lưới điện bổ sung để quá trình chuyển đổi năng lượng thành công. Tăng tốc lưới điện sẽ tạo ra hơn hai triệu việc làm, tiết kiệm năng lượng và cung cấp nguồn điện đáng tin cậy hơn, đồng thời đẩy nhanh quá trình khử carbon của nền kinh tế châu Âu, tránh bỏ lỡ các mục tiêu của Thoả thuận Xanh”.

“Thỏa thuận Xanh” châu Âu là chương trình dài hạn của EU nhằm ứng phó với các vấn đề khẩn cấp về khí hậu đến năm 2050, đặt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 và trở thành khu vực kinh tế sử dụng ít nhất các nguồn lực tự nhiên. Thỏa thuận được thông qua ngày 15/01/2020. Tháng 2 vừa qua, Ủy ban châu Âu (EC) đã đề nghị các nước EU tiếp tục hạn chế tiêu thụ khí đốt, nhưng với chính sách tự nguyện, cho thấy cuộc khủng hoảng năng lượng có thể đã qua.

Trước đó, năm 2022, các nước EU đặt mục tiêu tự nguyện cắt giảm 15% mức tiêu thụ khí đốt trong các tháng mùa đông, một biện pháp khẩn cấp sau khi Nga giảm nguồn cung, gây khủng hoảng và đẩy giá năng lượng lên cao. EC đã khuyến nghị các nước tiếp tục giảm tiêu thụ khí đốt 15% so với mức trung bình giai đoạn 2017-2022. Tuy nhiên, một số nước cho rằng chính sách này không còn cần thiết do khủng hoảng năng lượng đã qua và nhu cầu khí đốt giảm kể từ sau xung đột tại Ukraine.

EC nhận định tình hình nguồn cung năng lượng ở châu Âu đã cải thiện đáng kể khi các nước thay thế nguồn cung của Nga bằng năng lượng tái tạo và khí đốt từ các nguồn khác. Tuy nhiên, khi thị trường khí đốt toàn cầu thắt chặt và EU dừng hoàn toàn việc sử dụng dầu mỏ và khí đốt của Nga, việc tiếp tục giảm tiêu thụ là cần thiết. Eurelectric thông tin, mức tiêu thụ khí đốt tại các quốc gia EU đã giảm 18% từ tháng 4/2022 đến tháng 12/2023.

Năm 2019, Nga và Ukraine đã ký thỏa thuận cung cấp khí đốt tự nhiên cho EU kéo dài 5 năm, và cả hai nước vẫn tôn trọng thỏa thuận bất chấp xung đột. Tuy nhiên, EU có thể sẽ nhận ít khí đốt của Nga hơn sau khi Ukraine ra tín hiệu không có ý định gia hạn thỏa thuận sau ngày 31/12/2024. Người phụ trách năng lượng của EU, Kadri Simson, cũng tuyên bố khối này không hào hứng gia hạn thỏa thuận.

Nhà phân tích Aura Sabadus tại ICIS nói rằng Áo, Hungary và Slovakia có thể sẽ bị ảnh hưởng nặng nề nhất khi cắt giảm nhập khẩu. Brussels kêu gọi các nước EU loại bỏ dần nhiên liệu hóa thạch của Nga vào năm 2027, và đã loại bỏ khoảng 70% lượng khí đốt nhập khẩu của Nga, tăng cường nhập khẩu từ Mỹ và Na Uy.

EC cho biết, việc mất nguồn cung cấp của Nga qua Ukraine có thể dẫn đến chi phí vận chuyển cao hơn, trong khi thuế lưu trữ giữa các quốc gia có thể làm đa dạng hóa trở nên khó khăn và tốn kém. Tuy nhiên, châu Âu hiện có nguồn dự trữ khí đốt ở mức cao lịch sử, tạo tiền đề cho một mùa hè dễ chịu hơn.

Trong bối cảnh thế giới biến động, châu Âu cần tận dụng lợi thế nguồn dự trữ khí đốt cao để sớm đạt mục tiêu đề ra và phòng tránh khủng hoảng năng lượng trong tương lai.