ASEAN nỗ lực thúc đẩy chuyển đổi năng lượng

Tại Diễn đàn Tương lai châu Á 2024, các chuyên gia nhận định rằng khu vực châu Á vẫn đối mặt với thách thức trong việc giảm tác động môi trường đồng thời duy trì tăng trưởng kinh tế.

Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế, tỷ lệ sản xuất điện từ than chiếm 56,8% tổng sản lượng điện ở khu vực Châu Á - Thái Bình Dương vào năm 2021, cho thấy sự phụ thuộc lớn vào than.

Ông Chea Serey, Thống đốc Ngân hàng Quốc gia Campuchia, cho biết:

“Các nhà máy điện than đóng vai trò quan trọng đối với Campuchia cũng như toàn châu Á. Các quốc gia cần năng lượng và điện để phát triển nền kinh tế kỹ thuật số. Đây cũng là lúc mỗi nước cần xem xét các thách thức để đảm bảo cân bằng giữa phát triển và bảo vệ môi trường.”

Đồng tình, ông Tetsuya Watanabe, Chủ tịch Viện Nghiên cứu Kinh tế ASEAN và Đông Á (ERIA), nhấn mạnh rằng các thách thức ở ASEAN khác với các nền kinh tế phát triển, dù mục tiêu đạt phát thải ròng bằng 0 là chung.

“Các nước ASEAN cần tiếp tục phát triển, do đó nhu cầu sử dụng năng lượng sẽ tăng lên,” ông Watanabe nói.

Ông Zafrul Aziz, Bộ trưởng Đầu tư, Thương mại và Công nghiệp Malaysia, chỉ ra rằng người tiêu dùng và doanh nghiệp nhỏ ở Đông Nam Á có thể không chịu được chi phí chuyển đổi sang năng lượng sạch hơn. “Các nước kém phát triển hơn sẽ không có khả năng gánh chịu chi phí này,” ông Aziz lưu ý.

Theo Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF), đến năm 2050, sự mở rộng kinh tế và dân số tại ASEAN sẽ làm tăng nhu cầu năng lượng khoảng 2,5 lần so với hiện nay, kéo theo lượng phát thải CO2 tăng gấp đôi.

Với dân số 650 triệu người và tốc độ tăng trưởng kinh tế hàng đầu thế giới, nhu cầu năng lượng của Đông Nam Á vẫn tăng trung bình khoảng 3% mỗi năm.

Để thúc đẩy quá trình chuyển đổi năng lượng tại ASEAN, Cơ quan Năng lượng Tái tạo Quốc tế cho rằng khu vực cần tăng gấp đôi đầu tư hàng năm vào năng lượng tái tạo để đẩy nhanh chuyển đổi năng lượng và đáp ứng các mục tiêu về khí hậu.

Các khoản đầu tư này sẽ hỗ trợ công nghệ và cơ sở hạ tầng, bao gồm năng lượng tái tạo, nhiên liệu sinh học và hydrogen. Từ nay đến năm 2050, ASEAN cần 29.400 tỷ USD để sản xuất 100% năng lượng tái tạo.

Một số ý kiến đề xuất ASEAN xây dựng hệ thống lưới điện chung để triển khai năng lượng tái tạo cao hơn thông qua thương mại điện đa phương và mở rộng các khu vực cân bằng lưới điện. Hài hòa các tiêu chuẩn kỹ thuật cho xe điện hai bánh và trạm sạc cũng có thể giúp các nhà sản xuất thiết bị gốc phát triển các sản phẩm phù hợp với nhu cầu thị trường Đông Nam Á.

Các nước thành viên ASEAN đang nỗ lực thu hút đầu tư tư nhân vào phát triển năng lượng mặt trời và gió nhằm giảm bớt trở ngại trong chuyển đổi năng lượng. Các khoản đầu tư này không chỉ đến từ bên ngoài khu vực mà còn từ chính các nước thành viên ASEAN.

Hạ tầng mua bán và truyền tải điện đa phương giữa các nước thành viên ASEAN cũng đang phát triển nhanh chóng. Ví dụ, Singapore hợp tác với Indonesia và Campuchia để nhập khẩu 3 GW năng lượng tái tạo vào năm 2028. Chính sách năng lượng có chủ ý và minh bạch có thể định hướng các nước thành viên ASEAN và gửi tín hiệu rõ ràng tới các nhà đầu tư về cam kết thúc đẩy chuyển đổi năng lượng của các quốc gia.